หนังสือครูเพื่อศิษย์ สร้างการเรียนรู้สู่ระดับเชื่อมโยง

บันทึกที่ ๙ บทส่งท้ายนี้ เป็นข้อเขียนจากการใคร่ครวญสะท้อนคิด และจินตนาการของผมเอง เพื่อเสนอแนะว่าวงการครูและโรงเรียนไทย ควรมีวิธีใช้ประโยชน์จากสาระและหลักการในหนังสือเล่มนี้อย่างไร 

ผมเกิดความคิดว่า ควรใช้หนังสือเล่มนี้เป็นเครื่องมือกระตุ้นให้ครูไทยร่วมกันเป็น “ผู้กระทำการ” (agent) สร้างสรรค์วิธีการที่ใช้ได้ผลในบริบทชั้นเรียนและโรงเรียนที่ตนทำงานอยู่ ตามแนวทาง visible learning และการเรียนรู้ ๓ ระดับ ในหนังสือเล่มนี้ เพื่อร่วมกันยกระดับคุณภาพการศึกษาไทย และเพื่อร่วมกันฟื้นเกียรติภูมิของวิชาชีพครูไทย โดยใช้หลักการ High Expectation, High Support 

 กระบวนการตามจินตนาการนี้ เป็นการดำเนินการอย่างไม่เป็นทางการ โรงเรียนและครู (รวมทั้งศึกษานิเทศ) ที่เข้าร่วมเป็น “ผู้กระทำ” (agent) ฝึกหัด ในลักษณะของ “ผู้นำการเปลี่ยนแปลง” (change agent) ฝึกหัด ที่ฝึกกันเองจากการปฏิบัติจริง โดยใช้หลักการและวิธีการในหนังสือ ครูเพื่อศิษย์ สร้างการเรียนรู้สู่ระดับเชื่อมโยง เล่มนี้ แล้วนำประสบการณ์และผลที่เกิดขึ้น มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน เป็น “วง PLC ครูเพื่อศิษย์ สร้างการเรียนรู้สู่ระดับเชื่อมโยง” ที่เป็น “virtual PLC” คือแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันผ่าน cyber space โดยมีการจัดระบบสนับสนุน โดยมีเป้าหมายใหญ่คือ ขยายอุดมการณ์และวิธีการนี้ ออกไปครอบคลุมระบบการศึกษาไทยในภาพรวม... ระบบการศึกษาที่ยึดผลลัพธ์การเรียนรู้ของนักเรียนเป็นเป้าหมายหลัก มีหลักฐานแจ้งชัดว่าบรรลุผลนั้น(๑)

ระบบสนับสนุน มีได้หลากหลายแบบ หลากหลายระดับ ระดับที่เล็กที่สุด คือระดับโรงเรียน โดยครูจำนวนหนึ่งรวมตัวกันอ่านหนังสือเล่มนี้ แล้วร่วมกันตีความเข้าสู่การทำงานในบริบทของตน ตกลงกันว่าในเทอมที่กำลังสอนอยู่จะร่วมกันประยุกต์ใช้หลักการและวิธีการส่วนไหน วัดผลอย่างไร แล้วนำประสบการณ์และผลมาปรึกษาหารือแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันอย่างสม่ำเสมอ ทุกสัปดาห์ โดยมีเป้าหมายร่วมกันคือ ผลลัพธ์การเรียนรู้ของนักเรียนดีขึ้น และไม่ปล่อยให้นักเรียนคนใด
ถูกทิ้งไว้ข้างหลัง 

 ในระดับโรงเรียนนี้จะเป็นวง PLC แบบพบหน้ากันเท่านั้น หรือเสริมโดย virtual PLC ก็ได้ โดยระบบไอทีที่ใช้ง่ายที่สุดคือวง Facebook Group หรือ Line Group และจะยิ่งมีพลังหากครูใหญ่เข้าร่วมวงด้วย เพื่อหาทางสนับสนุนตามความเหมาะสม โดยขอย้ำว่า ต้องเป็นวงที่ครูสมัครใจเข้าเป็นสมาชิกของวง ไม่มีการบังคับ 

 ระดับที่ใหญ่ขึ้นคือ ระดับเขตการศึกษา หรือระดับจังหวัดที่เป็นพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาก็ได้ ไม่เป็นก็ได้ ซึ่งจะต้องมีผู้ริเริ่ม และมี “แม่ยก” หรือ “พ่อยก” ที่ภาษาอังกฤษเรียกว่า sponsor ให้ทรัพยากรสนับสนุนตามความจำเป็น และที่สำคัญ ต้องมีกลุ่มครูแกนนำ เป็นผู้ก่อการและดำเนินการ สมาชิกเข้ามาโดยความสมัครใจ ไม่มีการบังคับ แต่มีเงื่อนไขว่า จะรับเข้าเป็นสมาชิกก็ต่อเมื่อได้อ่านต้นฉบับหนังสือเล่มนี้ แล้วเขียนใบสมัครโดยบอกว่าตนเองต้องการทำอะไร วัดความสำเร็จได้อย่างไร ทีมแกนนำเป็นผู้ประเมินและตอบรับหรือปฏิเสธการรับเข้าเป็นสมาชิก หรือวงไหนจะใช้วิธีเปิดรับโดยไม่ต้องสมัครและคัดเลือกก็ได้ แล้วแต่จะตกลงกัน


(๑) เห็นข่าวเพิ่งอบรม ศน. จำนวนมาก กระบวนการนี้ต้องเข้าไปที่ ศน. โดยเฉพาะประถม และขยายไปใช้กับสาระวิชาอื่น หลายบทท้ายๆ เป็นหลักคิดที่ไม่จำกัดที่ literacy ด้าน พูด อ่าน เขียน ภาษา คือ สามารถใช้ได้หมดกับครูทุกคน