องค์ความรู้
ครูเปลี่ยน ห้องเรียนเปลี่ยน
การเปลี่ยนแปลงของครูจะสะท้อนลงไปสู่การเปลี่ยนแปลงของผู้เรียน...ร่วมเรียนรู้ไปกับ ‘ครูแอ๊ด’ ครูทินกร ไชยพิมพ์ โรงเรียนโนนปูนวิทยาคม ครูต้นเรื่องที่สร้างแรงบันดาลใจ ให้กับครูรุ่นใหม่ ด้วยการเปิดใจเปลี่ยนแปลงตนเอง รู้จักฟังและปรับตัวเองจากการเป็นผู้ให้กลายเป็นผู้ร่วมเรียนรู้ไปกับนักเรียน
บูรณาการเพาะพันธุ์ปัญญา กับวิชาการงานพื้นฐานอาชีพ
.
ครูทินกร ไชยพิมพ์ (ครูแอ๊ด) โรงเรียนโนนปูนวิทยาคม จังหวัดศรีสะเกษ ครูต้นเรื่องจากเวทีนิทรรศการครูต้นเรื่อง Online ทีมโค้ชโรงเรียนไพรบึงวิทยาคม และโรงเรียนแกนนำนวัตกรรมเพาะพันธุ์ปัญญา เป็นครูที่รับราชการครูมายาวนานจนใกล้เกษียณอายุราชการ แต่ก็ไม่หยุดที่จะเรียนรู้และปรับตัว
โดยก่อนที่ ‘ครูแอ๊ด’ จะทำความรู้จักนวัตกรรมเพาะพันธุ์ปัญญา ก็มีกระบวนการสอนและวิธีสอนนักเรียนไม่ต่างจากครูส่วนใหญ่มากนัก คือ ใช้การสอนและประเมินผลยึดตามหลักสูตรแกนกลาง คือ โครงสร้างหลักสูตร โครงสร้างรายวิชา คำอธิบายรายวิชา โดยกิจกรรมการสอนเริ่มจากขั้นนำ ขั้นสอน และขั้นสรุป และทำการวัดประเมินผลเน้นให้นักเรียนจดจำและนำความรู้มาทำข้อสอบ และการกำหนดชิ้นงานให้ส่งตามเกณฑ์การประเมินผลการเรียนรู้ของนักเรียน (KPA)
แต่เมื่อเข้ารับการอบรบนวัตกรรมเพาะพันธุ์ปัญญา ‘ครูแอ๊ด’ ได้เปลี่ยนกระบวนการเรียนรู้ สอนนักเรียนผ่านกระบวนการตั้งคำถาม ตามแนวทาง ถามคือสอน สะท้อนคือเรียน เขียนคือคิด เป็นการสอนเชิงเหตุ–ผล บูรณาการเข้ากับแกนเนื้อหาหลักของรายวิชาการงานพื้นฐานอาชีพ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ออกมาเป็น 5 ขั้นตอน คือ ศึกษา คิดวิเคราะห์ มีทักษะ กระบวนการทำงาน และกระบวนการแก้ปัญหาในการทำงาน เพื่อให้เด็กได้แสดงความคิดแล้วมาคิดวิเคราะห์เป็นเหตุเป็นผล โดยเริ่มจากการตั้งคำถามที่ใกล้ตัวนักเรียน เช่น มีนักเรียนคนไหนที่มาโรงเรียนสายบ้าง ทำไมจึงมาสาย สาเหตุคืออะไรบ้าง ให้นักเรียนมีปฏิสัมพันธ์กับคุณครูและเพื่อนนักเรียนแล้วมาเขียนเป็นแผนผังความคิด รวมถึงการใช้สื่อวิดีโอเป็นสื่อประกอบการสอน แล้วให้นักเรียนสะท้อนความคิดหลังจากดูคลิป และใช้กระบวนการตั้งคำถาม เพื่อทำให้นักเรียนสามารถคิดเชื่อมโยงเข้าสู่เนื้อหาที่เรียนเรื่องปลูกผักสวนครัวได้
.
.
จากครูสู่โค้ช
.
การใช้นวัตกรรมเพาะพันธุ์ปัญญาเข้ามาบูรณาการกับการจัดการเรียนการสอน ทำให้ครูทินกร ไชยพิมพ์ (ครูแอ๊ด) เปลี่ยนบทบาทเดิม จากครูผู้ให้ความรู้สู่บทบาทครูซึ่งทำหน้าที่ชี้ให้เห็นเป้าหมาย โดยการ “การตั้งคำถามให้นักเรียนคิดจนรู้เอง”
การเปลี่ยนบทบาทสู่ครูโค้ช ของ ‘ครูแอ๊ด’ เริ่มตั้งแต่การเปลี่ยนแนวคิด โดยเชื่อว่านักเรียนทุกคนมีสมรรถนะ และแต่ละคนก็มีสรรถนะที่แตกต่างกัน ครูจึงต้องมีหน้าที่ดึงสมรรถนะของนักเรียนแต่ละคนออกมาให้ได้ มีการเปลี่ยนวิธีการสอน จากบอกความรู้ เน้นความจำ เป็นการฝึกให้นักเรียนคิดวิเคราะห์ แสวงหาความรู้และคำตอบด้วยตนเอง อย่างเป็นเหตุเป็นผล โดยหัวข้อการเรียนรู้มาจากความสนใจของนักเรียนเอง แทนการกำหนดจากครูผู้สอน
ส่วนของห้องเรียนมีการเปลี่ยนรูปแบบห้องเรียน จากการนั่งหน้ากระดานเป็นการนั่งรวมวง ทำให้นักเรียนทุกคนมีความใกล้ชิดครูมากขึ้น สร้างการการมีปฏิสัมพันธ์เบื้องต้นระหว่างครูกับนักเรียนมากขึ้น ทำให้นักเรียนกล้าคิด กล้าพูดกับคุณครูมากขึ้น ทำให้ห้องเรียนเป็นพื้นที่ปลอดภัยทางการเรียนรู้ของนักเรียน
นอกจากนี้ ‘ครูแอ๊ด’ ยังเปลี่ยนพฤติกรรมของนักเรียนโดยเรียนรู้จากสิ่งที่นักเรียนมีองค์ความรู้ส่งผลต่อความกล้าในการเรียนรู้ของนักเรียน มีการใช้สถานการณ์ใกล้ตัวนักเรียนเชื่อมโยงสู่เนื้อหาที่เรียน ปรับผังเหตุ-ผล จนทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปสู่ชื่อเรื่องของการเรียนรู้ได้ และมองคะแนนการสอบปลายทางเป็นประเด็นรอง แต่ให้ความสำคัญกับสิ่งที่นักเรียนเกิดการเรียนรู้ระหว่างทำกิจกรรม
การปรับเปลี่ยนของ ‘ครูแอ๊ด’ เป็นสิ่งที่ครูเริ่มจากการมีฐานใจเปิด เมื่อเปิดใจ (Open Mind) ก็จะเกิดการเปลี่ยนแปลงตัวเอง การเริ่มรู้จักฟัง รู้จักรอคำตอบและการเรียนรู้ของนักเรียน จะนำไปสู่การปรับตัวจากการเป็นผู้ให้กลายเป็นผู้ร่วมเรียนรู้ไปกับนักเรียน ซึ่งการเปลี่ยนแปลงของ ‘ครูแอ๊ด’ สะท้อนลงไปสู่การเปลี่ยนแปลงของนักเรียน โดยนักเรียนจะเกิดการเรียนรู้ เกิดการมีส่วนร่วมมากขึ้น สามารถสะท้อนความรู้ สมรรถนะของตนเองในรูปแบบหลากหลายตามที่ครูออกแบบไว้ ทำให้ผลลัพธ์ของนักเรียนเกิดความงอกงามขึ้น
.
.
PLC Online มิติใหม่สำหรับการศึกษา
.
การแพร่ระบาดของโคโรนาไวรัส ที่ต่อเนื่องมาตั้งแต่ต้นปี 2563 ถึงปัจจุบัน ส่งผลให้กิจกรรม Onsite จำนวนมากต้องมีการปรับเปลี่ยนรูปแบบไป การศึกษาก็เช่นกัน การทำ PLC Online เข้ามามีบทบาทสำคัญ เป็นช่องทางถ่ายทอดความรู้และช่วยแก้ปัญหา พร้อมแบ่งปันประสบการณ์ระหว่างกัน ทั้งจากทีมโค้ช เพื่อนครู และผู้บริหารสถานศึกษา
สำหรับครูต้นเรื่องอย่าง ‘ครูแอ๊ด’ ครูทินกร ไชยพิมพ์ ได้สะท้อนความหมายของการทำ PLC ในมุมมองของตัวเองว่า เป็นการนำผลการทำกิจกรรมมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในระดับองค์กร ระดับโรงเรียน หรือ ในกลุ่มสาระการเรียนรู้ ซึ่งการทำ PLC Online เป็นโอกาสและความท้าทายให้ตนเองได้เรียนรู้เทคโนโลยีมากขึ้น โดยมีลูกช่วยสอนส่งผลให้เกิดความสัมพันธ์ที่ดีในครอบครัว ซึ่งการทำ PLC Online ทำให้ตนเองและครูอีกหลายท่านได้รับโอกาสในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับนักการศึกษาและผู้ทรงวุฒิฯ เพื่อเติมเต็มความรู้เกี่ยวกับนวัตกรรมเพาะพันธุ์ปัญญาให้มากขึ้น และยังได้นำความรู้ของทุกโรงเรียนจากทุกเวทีที่เข้าร่วมแลกเปลี่ยนความรู้มาปรับใช้กับการเรียนการสอนของตนเอง เช่น การใช้จิตศึกษาให้เหมาะกับนักเรียน เป็นต้น นอกจากนี้การนำ PLC Online มาใช้ในระดับกลุ่มสาระการเรียนรู้ด้วย ทำให้หลายครั้งก็ได้รับความรู้จากนักเรียนด้วย
.
.
เรียบเรียงข้อมูลจาก
โครงการครูเพื่อศิษย์สร้างการเรียนรู้สู่ระดับเชื่อมโยง รูปแบบออนไลน์ ปี 2: นิทรรศการครูต้นเรื่อง Online
ทีมโค้ชโรงเรียนไพรบึงวิทยาคม และโรงเรียนแกนนำนวัตกรรมเพาะพันธุ์ปัญญา
เรื่องเล่าการเรียนรู้: นวัตกรรมเปลี่ยนครู PLC เปลี่ยนการเรียนรู้สู่ห้องเรียน
